Bloq

Başqalarının Qərarları Davranışımızı Necə Dəyişir? İnfluenser Marketinqə Giriş

“Hər zaman öz bildiyim kimi davranıram”, “digərlərinin fikri mənə təsir etmir” kimi ifadələr işlədəndə bir daha düşünün.

Çoxumuz başqalarından təsirlənirik. Fikirlərimiz təsirlənməyəndə dediklərimiz təsirlənir. Necə? Cavabı yenə də eksperimentlərlə öyrənək.

Bu dəfə məşhur bir təcrübə və onun marketinq, PR-la əlaqəsini müzakirə edəcəyik. Haqqında danışacağımız bu eksperiment 1951-ci ildə məşhur polyak-amerikan psixoloqu Solomon Aş (Solomon Asch) tərəfindən həyata keçirilib. 

Araşdırma çərçivəsində çoxlu təcrübələr aparılır. Hər eksperimentdə 8-10 nəfər tələbə iştirak edir. Onlardan 7-9-u təcrübənin nə məqsədlə keçirildiyini bilir və verilən suallara bilərəkdən yanlış cavab verirlər. Yəni hər ekspertimentdə davranışı öyrənilən əslində 1 nəfər var.

Eksperimentdə başlamazdan əvvəl tədqiqatçı bütün iştirakçılara onların vizual mühakimələrini ölçmək istədiyini bildirir və onlara 2 kart verir. Soldakı kartda bir şaquli xətt, sağdakı kartda isə üç şaquli xətt var. Hər təcrübə üstündə müxtəlif ölçülü xətlər olan kartlarla 18 dəfə təkrarlanır. Sual isə budur: sağdakı 3 xətdən hansı soldakı xətlə eyni ölçüdədir?

Şəkildə göründüyü kimi doğru cavabı tapmaq çox asandır. Lakin eksperimentin bir iştirakçısı xaric qalan bütün üzvləri bilərəkdən səhv cavabı seçdikdə sona qalan iştirakçı necə reaksiya verər? Siz olsanız, nə edərdiniz? Öz gördüyünüzü deyərdiniz, yoxsa digərlərinin seçiminə güvənərdiniz? Əlbəttə ki, onların mövzunun əslində nə olduğunu bilməsindən xəbəriniz yoxdur.

Aparılan 50 təcrübənin nəticəsi göstərir ki, eksperimentdə iştirak edən 50 əsas şəxsin (hər təcrübədə müstəqil qərar verən həmin 1 nəfər) 37-i ən az bir dəfə səhv cavab verən çoxluğa qoşularaq yanlış xətti seçir.

Eksperimentdən sonra iştirakçılardan niyə yanlış cavabı seçdiklərini soruşduqda onların əksəriyyəti həmin cavabın doğru olmadığını bildiklərini, lakin qrup içində fərqli cavab verərək gülməli vəziyyətə düşməkdən çəkindiklərini deyiblər.

Solomon Aş bu nəticəni 2 səbəblə izah edir: birincisi, iştirakçılar qrup tərəfindən qəbul edilmək istəyirlər; ikincisi, onlar qrupun özlərindən daha bilikli olacağını düşünürlər. Yale Universitetinin professoru Stanli Milqram (Stanley Milgram) bunu aşağıdakı misalla izah edir.

Düşünün ki, bir şam yeməyi tədbirinə getmisiniz. Boşqabınızın yanında 4 ayrı çəngəl var. İlk yeməyiniz gələndə hansı çəngəldən istifadə edəcəyinizi bilmirsiniz. Yəqin ki, çoxları kimi siz də masadakı digər insanlara baxıb, çoxluğun istifadə etdiyi çəngəli seçərdiniz. Çünki qrup tərəfindən qəbul edilmək istəyirsiniz və düşünürsünüz ki, onlar masa etiket qaydalarını daha çox bilirlər.

Başqa sözlə, təcrübə iştirakçıların bəziləri öz gördüklərinə güvənmir və digərlərinin doğru variantı seçdiyini düşünərək, qalanları isə qrupdan fərqli görünməmək üçün yanlış cavabı seçir.  

Bəzi təcrübələrdə isə tədqiqatçı mövzudan xəbər olan iştirakçılardan az bir qisminə doğru cavabı seçməsini söyləyir. Belə olan halda doğru cavabı seçən əsas iştirakçıların sayı da artır.

Yəni, digərlərinin fikirləri, dedikləri davranışlarımıza təsir edə bilər. Bir fikir ətrafında toplanan insanlar çoxaldıqca bu bizi həmin fikrə daha da yaxın edir. 

Əlbəttə, istər şəxsi, istər korporativ markaların öz reputasiyalarını gücləndirmək üçün çoxlu insanları bir yerə toplaması çətindir, amma onu fərqli yollarla edə biləcəyiniz 2 əlçatan üsul var. Onların hər biri bu gün çox aktualdır. Birincisi, onlayn qiymətləndirmələr (review) - hansı ki, bu haqda artıq danışmışıq.

İkincisi, influenser marketinqdir. İnfluenserlər adətən öz izləyiciləri tərəfindən qəbul olunur və onları oxşar dəyərlər birləşdirir. Bu da influenserlər tərəfindən səsləndirilən fikirlərin, edilən seçimlərin böyük bir qrupla assosiasiya edilməsinə imkan yaradır. 

Yəni, siz uyğun influenserlər vasitəsilə öz markanızı digərlərinə daha dəyərli göstərə bilərsiniz. Bu haqda sonra daha detallı danışacağıq.

© INPRESS PR Solutions